Rudolf Steiner: een kosmisch denker ontleed via zijn horoscoop

Grondlegger van een nieuwe pedagogie

Rudolf Steiner is het meest gekend als de oprichter van de Steinerscholen in Europa. Iedereen kent ongetwijfeld een leerling of leraar die in een Steinerschool heeft gezeten. Deze opvoedingsinstellingen vinden we zowel in België als in Nederland, onder andere in Antwerpen en Rotterdam. Het onderwijs staat er volledig in het teken van de persoonlijke ontwikkeling. Een harmonieuze groei van hoofd (verstand), hart (gevoel) en handen (daad- en scheppingskracht) staat centraal. Deze manier van lesgeven is ontstaan vanuit de antroposofische visie die Rudolf Steiner ontwikkelde.

Spirituele fundamenten en helderziende visie

Uit een autobiografisch fragment leren we dat Rudolf Steiner geboren werd op 25 februari 1861 om 23u15, en op 27 februari werd gedoopt. Hij had contacten met de beroemde Engelse astroloog Alan Leo, die deze geboortedatum bevestigde. Rudolf Steiner was een spiritueel en wetenschappelijk ontwikkeld mens: filosoof, schrijver, architect én helderziende.

Zijn leer, de antroposofie, bundelt spirituele inzichten met een diepgewortelde realiteitszin. Het is een spirituele filosofie die het bestaan erkent van een geestelijke wereld die via innerlijke ontwikkeling toegankelijk is. Deze wereld doet denken aan het Akasha-veld uit de Indiase traditie of aan het collectief onbewuste van Jung. Volgens mij, en vele andere spiritueel ontwikkelde mensen, is Akasha of Ether een soort universele bibliotheek waarin informatie ligt opgeslagen over verleden, heden en toekomst. We kunnen dit astraal lichtveld betreden via o.a. meditatie, dromen, trance, visualisatie of yoga. Bijvoorbeeld: mijn droom waarin ik een onbekende zie op een specifieke plaats en die ik dan de volgende dag daadwerkelijk ontmoet, kan een doorstroming van informatie zijn uit het Akasha-veld. Rudolf Steiner beweerde dat hij geestelijk kon reizen en op die manier inzichten verwierf.

Filosofische ontwikkeling en breuk met de theosofie

In zijn jonge jaren tot 1897 verdiepte Rudolf Steiner zich in de werken van Goethe, Kant en Nietzsche. In 1894 verscheen zijn boek Die Philosophie der Freiheit, dat de fundamenten legde voor zijn latere antroposofie. Tussen 1897 en 1912, tijdens zijn Berlijnse periode, werd hij secretaris-generaal van de Duitse Theosofische Vereniging en leerde hij de theorieën kennen van het medium Helena Blavatsky.

In die periode verdiepte hij zich volledig in mystieke en esoterische thema’s. Karma, reïncarnatie en Akasha boeiden hem sterk, mede door zijn eigen ervaringen. In zijn antroposofie formuleerde hij een visie rond het fysieke lichaam, het etherische lichaam en het astrale lichaam. Gevoel, verstand, bewustzijn en ziel kregen daarin een centrale plaats. In 1911 kwam het echter tot een breuk met de Theosofische Vereniging, omdat Steiner Jiddu Krishnamurti niet wilde erkennen als de incarnatie van Christus. Vanaf dat moment benoemde hij zichzelf definitief als antroposoof.

In 1912 richtte hij het Anthroposophische Gesellschaft op. Tussen 1913 en 1925 verbleef hij in Dornach, waar hij talloze gebouwen ontwierp. Samen met zijn tweede vrouw beleefde hij daar een vruchtbare periode, waarin hij vele voordrachten schreef en zijn ideeën in de praktijk bracht. Hij ontwikkelde de Waldorfpedagogiek, bedoeld voor kinderen met een beperking, en lanceerde euritmie: een expressieve bewegingskunst. Op het einde van zijn leven verdiepte hij zich ook in de biologische en dynamische landbouw.

In zijn siderische geboortehoroscoop kunnen we Rudolf Steiners levenspad analyseren. Opvallend is zijn Zon in Waterman in oppositie met Saturnus-Maan in Leeuw, die bijna een exact vierkant vormt met Uranus op 16°07’ in Stier. Dit wijst duidelijk op zijn talent als wetenschapper en architect.

Het teken Waterman heeft niets met water te maken; de waterstroom uit de kruik symboliseert een etherische bewustzijnsstroom naar de geborene toe. Watermannen zijn bijzonder ontvankelijk voor intuïtieve invallen en behoren tot de vernieuwers in onze maatschappij. Ze kunnen zich levenslang vastbijten in één idee of overtuiging. Steiner was dus een typische Waterman – en kreeg bovendien een intense trilling van Uranus via het vierkant met zijn Zon.

Uranus is trouwens ook de heerser van Waterman. Deze etherische stroom moet Rudolf Steiner diepgaand ervaren hebben – vandaar zijn verhalen over kosmisch reizen. De oppositie met Saturnus en Maan in Leeuw gaf hem de structuur en het vermogen om zijn ervaringen concreet vorm te geven. Saturnus, planeet van vorm en duurzaamheid, is hier bijzonder gunstig gepositioneerd als heerser van het 4e huis in Steenbok én van het 5e huis in Waterman. De Maan in Leeuw versterkt zijn leiderschap en onderwijskwaliteiten. Niet voor niets zijn er veel leerkrachten met Leeuw-invloed: ze stralen natuurlijk gezag uit.

Slotbeschouwing: een uniek gesternte

De horoscoop van Rudolf Steiner is een blauwdruk van een uitzonderlijk levenspad. Een ziel die de brug sloeg tussen het aardse en het etherische. De Steinerpedagogie, euritmie, biodynamische landbouw en zijn esoterische lezingen blijven tot vandaag zijn krachtige nalatenschap. Wat een prachtig mens was hij.