Dromen en narcisme • deel 2

Je kunt niet zomaar iemand het predicaat 'narcist’ geven. Omdat ik hier zelf weinig over weet, ben ik ten rade gegaan bij psychologe Marloes Beaard-Rommens. Ik stelde haar de vraag: kan je een beetje narcistisch zijn?

Zij vertelt dit over narcisme: “De diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis stel je (na uitgebreid onderzoek) als iemand aan meer dan vijf kenmerken voldoet van de DSM-5, de Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders."

Marloes Beaard-Rommens: "Dat het vaak erger wordt als je ouder wordt, is meer omdat het dan steeds moeilijker wordt om je eigen zelfbeeld hoog te houden. Je hebt dan bv. niet het uiterlijk of de status als toen je jong was. In plaats daarvan neemt de kans toe op fysieke, cognitieve en emotionele problemen. Als gevolg daarvan kunnen de kenmerken toenemen. Als iemand echter in zijn leven goede ondersteuning krijgt, kan het wel zo zijn dat je er beter mee leert omgaan, en de lijdensdruk niet toeneemt.”

Wat zou het inderdaad goed zijn als narcisten een goede ondersteuning krijgen en dat ze dit willen aannemen. Het klinkt heel mooi, maar in de praktijk werkt het vaak niet zo, helaas.

Mevrouw S. heeft een narcistische moeder, zij leeft nog. De moeder van mevrouw S. heeft dingen meegemaakt die niet gebeurd mochten zijn. Ik had haar de droom uitgelegd die je hieronder kan lezen en toen zei ze: “Je schrijft dat deze droomuitleg ook voor mijn moeder kan zijn. Een tijdje geleden zei ze tegen mij: sinds ik zoveel met jou praat en van alles te horen krijg, komen er gebeurtenissen uit mijn eigen jeugd naar boven die ik niet zo goed begrijp.”

Zo waren er in de oorlog twee soldaten (oma wist ervan) die mijn moeder meenamen op een wandeling. Later kreeg ze een stuk chocolade (oma moest haar dit geven toen de soldaten vertrokken). Ook was er een moment dat ze met haar moeder en broertjes blootsvoets door een veld liep waarbij een soldaat oma het geweer in de rug hield. Toen ze dit vertelde, kreeg ik het gevoel dat ze zelf veel weggestopt heeft en daardoor niet goed verwerkt. Zij mocht bij haar ouders geen ‘eigen stem’ hebben in tegenstelling tot mijzelf. Ik had altijd een weerwoord en werd beschouwd als een lastig en moeilijk kind.”

Ten tijde van deze droom sliep mevrouw S. haar moeder bij haar in huis. Een half jaar later is het contact tot het minimum beperkt. Dit is wat mevrouw S. heeft gedroomd: “Ik zie een zon met een vrolijk gezicht (ogen, neus en mond), maar de zon en de stralen hadden een vieze kleur groen met zwart.”

"Als ik de droomuitleg woorden geef, krijg ik steeds meer het gevoel dat deze droomuitleg voor je moeder is bedoeld. Dat jij de beelden van haar droom hebt gedroomd (dit is mogelijk, je komt dan in het zogenoemde collectief bewustzijn) om misschien de simpele reden dat zij het niet aankan om deze droom te hebben. Beseffen dat er iets in je leven is gebeurd dat nog (lang) niet is verwerkt, kan immers behoorlijk confronterend zijn.

Hoe is dat te zien? Wanneer een kind een zon tekent, is het vaak zo dat hij of zij er een gezichtje intekent. Als het goed is, is dit gezichtje een blij gezichtje. Bij sombere of boze gezichten zouden de alarmbellen eigenlijk meteen aan moeten gaan. Wanneer een kind een zon tekent met een boos of verdrietig gezicht kan het natuurlijk wel zo zijn dat hij net z’n hond heeft verloren of dat een feestje niet door kon gaan omdat je de griep had. Het zijn nare of vervelende dingen, maar het is te verwerken.

Het wordt wat anders als je van datzelfde kind (jouw moeder in dit geval) krijgt te horen dat ze in de oorlog door twee soldaten werd meegenomen. Dat is vreemd, het ruikt/voelt niet goed in ieder geval. Jouw moeder kon echter niet anders dan een blij gezicht opzetten omdat ze een kind was, ze had geen schijn van kans als ze zich zou willen verdedigen. Omdat wat ze heeft meegemaakt wel verwerkt moet worden, komt dit gevoel naar boven in de vorm van een zon. Maar omdat je moeder nare dingen heeft meegemaakt die heel moeilijk te verwerken zijn, heeft de zon vieze groene en zwarte stralen.

Er is nog iets. De zon kan ook symbool staan voor de vader. Mocht dit zo zijn, dan is dit een (zeer) verontrustende droom.

Het kan betekenen dat jouw moeder intuïtief wist dat wat er gaande was niet goed was. Ze had dan wel scheppende energie bij zich, maar die gebruikte ze om te overleven. Dat dit moeilijk ging, zie je dan terug in de vieze groene kleur van de stralen en het zwarte. Je ziet dus wel dat dit een droom is die je niet moet hebben, zeker niet als je een kind bent.”

Mevrouw S. vertelt nog een droom: “Ik was ergens op vakantie waar ik graag was, maar het was volgens mij een land dat ik niet kende want ik sprak hun taal niet. Volgens mij was mijn moeder bij me en de droom begint als ik merk dat we onze vlucht naar huis missen. Ik zoek papieren voor de vlucht, eerst in de ene koffer (die van mijn moeder), ik erger me dat ik ze niet vind, kijk in mijn koffer en daar liggen ze. Maar … De tijd is al voorbij. Ik meen dat ons vliegtuig rond 12.45 uur vertrok en het is bijna 13.00 uur. Ik probeer iemand te vinden die de taal van het land spreekt en belt voor een nieuwe vlucht. Ik voel me ‘blij’, nu kan ik nog wat langer blijven voordat ik terug naar huis ga.

Het meisje dat belt en kijkt wanneer de eerstvolgende vlucht vertrekt (het is vandaag vrijdag) lijkt in werkelijkheid op mijn kapster op Mallorca, maar ze is ineens heel dik geworden. Dat zie ik aan haar gezicht, maar het misstaat haar niet. Dan zegt ze dat de eerstvolgende vlucht naar huis pas maandag is, drie dagen later.

Dan ineens voel ik mijn kies linksboven afbreken en ik houd een stukje (ongeveer een halve tand) in mijn hand. Ik kijk ernaar en de tand lijkt mat glas. Ik begin flink te bloeden en raak in paniek. Ik weet dat ik hemofilie heb (in het echt is dit zo) en als ik niet snel bij een tandarts bloed ik dood. Ik ben bang.

Iemand belt een tandarts. Deze zegt geen tijd voor me te hebben. Mijn hele mond vult zich met bloed. Ik kijk in de spiegel en zie alleen maar rood. Mijn tong is rood van het bloed en mijn hele mondholte ook. Het meisje geeft me een spiegel terwijl ze aan het bellen is met de tandarts. Blijkbaar kan de tandarts zien wat er aan de hand is als ik IN de spiegel kijk. Het resterende stuk zit los en moet door de tandarts getrokken worden.

Dan word ik wakker en ben ik blij dat het maar een droom is. Heeft deze droom met mijn moeder te maken?”

(lees verder onder de advertentie)

"En nu komt er iets mooi. Het is bijna 13.00 uur. Als je de getallen optelt kom je uit op 4 en dat betekent dat jij totaliteit hebt bereikt. Bijna, omdat het net niet 13.00 uur is. Het is de toekomst en dat betekent heel vaak dat dit ook echt gaat gebeuren (let op: je moet de droom dan altijd symbolisch bekijken): jij die zich door moet (blijven) ontwikkelen en/of iets los moet laten.

Het meisje dat je helpt en belt voor een nieuwe vlucht lijkt in werkelijkheid op je kapster op Mallorca, maar ze is ineens heel dik geworden. Dit meisje ben jij, het zijn je eigen vrouwelijke krachten in ontwikkeling. Vrouwelijke krachten zijn elegantie en verzorging. Ze zijn in ontwikkeling dus je moet nog leren hoe je vriendelijk kan zijn voor jezelf. Alleen … Je doet niet echt iets met deze ontwikkeling. Niet genoeg in ieder geval. Dat is te zien aan het feit dat het meisje (jij dus) dik is. Dik betekent hier lui. Dat klinkt erger dan het is, het betekent dat je meer mag focussen op je talenten en op dingen die jij goed en belangrijk vindt. Dat het haar niet misstaat, betekent dat jij het niet heel erg vindt om niet iets met je talent te doen.

Drie dagen later: het getal 3. Je mag de controle in het dagelijkse leven loslaten. Je doet het al wel, maar het mag nog iets meer.

Dan ineens voel je je kies afbreken. Dat betekent dat je ergens onzeker over voelt. Het mooie is wel dat het aan de linkerkant is en dat wil zeggen dat je controle los mag laten in dit onzekere gevoel. Je begint flink te bloeden. Helemaal niet erg, het betekent in jouw geval dat je de geheimen van het leven ontdekt (K. Vollmar). Je hoeft dus ook niet in paniek te raken, wat je wel doet in de droom. Het enige wat je hoeft te doen is voor jezelf te erkennen dat je veel meer in je hebt dan je denkt. Ook is het helemaal niet erg als je dood zou bloeden in de droom. Het betekent dat je de moed hebt om ergens in door te groeien en/of iets los te laten. Je vindt dit moeilijk, daarom wil je niet dood in je droom.

Bloed kan twee dingen betekenen: agressie of passie. Ik heb sterk het idee dat beide in jou spelen. Ik zal het uitleggen. Een tong betekent volgens Vollmar: ‘Taal, geestelijke creativiteit, communicatie, de pleitbezorger van de mens. De tong hangt altijd samen met de keelchakra en derhalve met (on)eerlijke communicatie’. De tong is ook van de duivel en dit betekent jouw schaduw, dat je iets niet wil of kan inzien in het dagelijkse leven. Dat kan te maken hebben met dat je je passie en/of agressie niet genoeg uit.

Het meisje (jij dus) geeft je een spiegel terwijl ze aan het bellen is met de tandarts. Mooi, het betekent dat jij contact hebt met je onbewuste innerlijk helende krachten (de arts in de droom). Blijkbaar kan de tandarts zien wat er aan de hand is als je IN de spiegel kijkt. Een spiegel betekent heel veel, maar in jouw geval zal het betekenen: ‘veel voorkomende metafoor voor zelfbeschouwing/zelfbespiegeling’. Met andere woorden, jij bent zelf je eigen innerlijke arts die weet wat er gaande is.

Het is een mooie droom. Kijk wel nog naar de tegendelen in jezelf die je moet zien te verenigen.”

(lees verder onder de advertentie)

‘Je wordt niet narcistisch geboren’. Dat schrijft Eddie Brummelman in zijn boek ‘Bewonder mij!’. Wat hij ook vertelt: ‘Bij narcisme denken veel mensen meteen aan een stoornis of ziekte. We weten nu dat de narcistische persoonlijkheidsstoornis voorkomt bij ongeveer één op de twintig mensen. Maar wat hebben we eigenlijk aan deze kennis? Niet zoveel. De stoornis is immers niet meer dan een extreme uiting van de persoonlijkheidstrek narcisme, precies zoals een sociale angststoornis een extreme uiting is van verlegenheid. Steeds meer onderzoek toont aan dat de narcistische persoonlijkheidsstoornis inderdaad een extreme persoonlijkheidstrek is – het uiteinde van het narcistische spectrum. Er loopt dus geen scheidslijn tussen de trek en de stoornis: de laatste is een extreme variant van de eerste.'

Ik hoop dat jij als je met een narcistisch iemand te maken hebt, informatie en hulp zoekt. De omgeving en een kordate aanpak kan immers een positieve impact hebben, hoewel dat absoluut niet eenvoudig is.

Besef zeker dit: jij kan er niets aan doen dat een narcistische ouders, partner of een andere naaste nare en akelige dingen zegt en/of doet.

Met dank aan de dromer en psychologe Marloes Beaard-Rommens.

• Eddie Brummelman – Bewonder mij! – Uitgeverij Nieuwezijds Amsterdam
• Julia Shaw – Het kwaad – De psychologie van onze duistere kant – Uitgeverij Prometheus Amsterdam
• Klausbernd Vollmar – Handboek der Droomsymbolen – Uitgeverij Schors
• Geboeid door narcisme – Diane Ruthgeerts – Gompel & Svacina Bv

Dromen en narcisme • deel 1
Narcisme • Ga je lopen of kijk je verder?
Karma & Reïncarnatie: de spirituele ontwikkeling na een narcistische relatie
Me, Myself and I: het verloop van een narcistische relatie