Open brief aan Bart De Wever • War on drugs

Elke persoon die drugs gebruikt, verlangt in essentie naar innerlijke rust in zijn geest en lichaam, of naar dat zalige gevoel van geluk dat vinden is in een snelle oplossing (‘quick fix’) of een pilletje. Ons brein en lichaam streven ook naar die rust, omdat ze deze nodig hebben om te herstellen en nieuwe energie op te bouwen.

We weten dat de ‘quick fix’ in eerste instantie effectief lijkt, maar op de lange termijn zowel de geest als het lichaam aan herstel- en krachtverlies. Toch blijft de ‘quick fix’ de overhand houden en zal dat blijven doen zolang mensen niet weten of niet bereid zijn om op andere manieren hetzelfde te bereiken.

Wij – en nu spreek ik namens alle psychiaters – weten soms ook nog niet altijd hoe we mensen kunnen helpen om innerlijke rust in hun geest en lichaam te vinden en vast te houden. Als zelfs professionals hier soms moeite mee hebben, hoe zou de gemiddelde persoon dan moeten weten hoe dit te bereiken?

We worden geconfronteerd met zeer lage slagingspercentages in behandelingsprogramma’s en aanzienlijke wachtlijsten. Misschien weerspiegelen deze uitdagingen deels onze beperkingen, maar het is juist deze uitdaging die ik hier samen met u en mijn collega-genezers wil aangaan.

Als we deze kwestie blijven negeren, zullen zelfs uw moedige en effectieve initiatieven vruchteloos blijven of slechts resulteren in ‘dweilen met de kraan open’.

Moderne wetenschappen, zoals Neuro-Affectieve Wetenschappen en Emotionele Therapie, streven juist naar het sociaal verspreiden van steeds effectievere methodieken om psychische problemen aan te pakken en deze over de generaties heen te doorbreken.

Veel mensen, mannen en vrouwen, weten werkelijk niet hoe ze moeten omgaan met ernstige conflicten, levensvragen, stress of trauma’s. De psychologie heeft na jarenlang onderzoek moeten erkennen dat ‘praten’ weinig of niets oplevert bij ernstigere problemen, zoals zelfs onderwezen wordt in cursussen psychologie aan universiteiten. Recentelijk hebben we zelfs een stevige kritiek ontvangen vanuit het NIMH in de Verenigde Staten.

Voor een maatschappij die gebaseerd is op de principes van de Verlichting en Wetenschap, worden we langzaam maar zeker verplicht om de psychische en emotionele aspecten van ons brein beter te verzorgen en de problematieken die we over de generaties hebben doorgegeven grondig aan te pakken, en dit op wetenschappelijke basis.

Daarom pleit ik ervoor om in België de psychologie en psychiatrie uit hun isolatie te halen en goed gefundeerde wetenschappelijke Zorg Eenheden de kans te geven om zowel wetenschappelijk als resultaatgericht werk te verrichten.

Het uiteindelijke doel zou moeten zijn dat meer mensen steeds betere en effectievere methoden ontdekken om met spanning, stress en levenscrises om te gaan, zonder de schuld af te schuiven naar een maatschappij die te druk, te streng, te materialistisch, te geldgericht, te niet- ‘woke’, of iets anders zou zijn.

Zorg Eenheden hebben ook een belangrijk financieel voordeel: ze kunnen de kosten van het gezondheidssysteem verbeteren, terugkoppelen en financieel veel beter beheren. Hoe zo’n Zorg Eenheid eruit zou kunnen zien, is redelijke eenvoudig en praktisch uitvoerbaar, en dit is uiteindelijk het doel van mijn uitgebreide betoog.

Voorstel 2

Deze drugs enkel laten voorschrijven door erkende psychiaters die verbonden zijn aan een Zorg Eenheid. Zorg Eenheden worden momenteel al toegepast bij aandoeningen zoals diabetes, waar teams van deskundigen worden gevormd, betaald met een jaarbudget en in goed gemeten concurrentie treden met andere zorgeenheden. Jaarlijks wordt hun efficiëntie gedocumenteerd, en Zorg Eenheden met een hogere efficiëntie krijgen een hoger budget als hun resultaten die van anderen overtreffen, vergelijkbaar met het budgetsysteem van universiteiten. Dit is al in meerdere landen, waaronder België, uitgetest en lijkt waarschijnlijk de toekomst te worden, vooral als men het budget van Volksgezondheid gezond en rendabel wil houden.

Ik heb in Oostende meegeholpen met het oprichten van een MSOC, of Medisch Sociaal Onthaal Centrum, waar onder andere methadon, een opioïde afgeleide, aan patiënten wordt gegeven, dit in combinatie met begeleiding.

Als wetenschapper identificeerde ik vanaf het begin twee belangrijke tekortkomingen. Allereerst was het doel van de meting en het nauwkeurig afbakenen van het gewenste resultaat zeer onduidelijk geformuleerd. Ten tweede ontbrak een vorm van concurrentie zoals die in een Zorg Eenheid, wat resulteerde in een ongewijzigd budget over de jaren heen, zonder toetsing of aanpassing op basis van efficiëntie, die bovendien ook niet op een meetbare manier werd geëvalueerd.

Intussen voert elk centrum zijn eigen werkwijze uit, zonder enige vorm van feedback, resultaatverbetering of positieve concurrentie. Dit is iets wat ik mijn hele leven ook al heb moeten aanschouwen in het management van psychische of psychiatrische centra, en ook hier verdient de kwetsbare patiënt beter.

Naar mijn mening moet de factor ‘resultaatsverbintenis’ eindelijk worden ingevoerd in de Geestelijke Gezondheidszorg. Op die manier kan het mogelijk vergelijkbare resultaten opleveren als die van een gezond bedrijf, dat jaarlijks zijn eigen efficiëntie moet herzien, aanpassen en verbeteren.

Vertrouw me, dit is allesbehalve het geval in de Geestelijke Gezondheidszorg. Het beïnvloedt ook de perceptie van ons werk en verklaart waarom we soms niet serieus genomen worden of als niet effectief worden beschouwd, wat terecht is. Het invoeren van resultaatsverbintenis zou zeker bijdragen aan het inkorten van de ellenlange wachtlijsten.

Als laatste voorstel zou ik graag Minister van Geestelijke Gezondheidszorg worden in uw volgende regering. Grapje!

Met vriendelijke groeten en de meeste hoogachting,

dr. Tom Herregodts