De vingerwijzing Gods: van Michelangelo Buonarotti (°1475) tot Sam Altman (°1985) • Een astrologisch traktaat

1. Een historische achtergrond

1475 en 1985. Op het eerste zicht twee willekeurige jaartallen die, buiten het feit dat zij exact 510 jaren afstand tellen, niets bijzonders met elkaar gemeen hebben. Plaatsen wij deze jaartallen elk in hun historische context dan valt 1475 in het culturele tijdperk van de Renaissance en 1985 in de tijdspanne die wij als computerwetenschappen kunnen omschrijven.

Vervolgens richten we onze aandacht specifiek op 15 maart 1475 in Italië en 22 april 1985 in Chicago. Dit zijn de geboortedata van respectievelijk Michelangelo Buanarotti en Sam Altman, waaruit we kunnen aflezen wat hen beweegt en inspireert, hoe het leven hen heeft gevormd en zij op hun beurt het leven vormen. Tijdens ons onderzoek zullen wij merken dat het gesternte waaronder zij geboren werden, opvallend veel gelijkenissen met elkaar vertoont.

Michelangelo ‘het archetype van de kunstenaar’, bereikte als dichter, architect, schilder en beeldhouwer het volmaakte tijdens de Renaissance. Sam Altman legt als computerwetenschapper en belegger de grondslag voor een volmaakt samenlevingsmodel (of AI) in het tijdsbestek van ‘exceptionalism’ in de VS. Beiden zijn begiftigd met talenten die tijdens hun leven in hoog aanzien staan. Zo dankt de Renaissance haar naam aan de herontdekking van de Griekse en Romeinse cultuur, waaronder de filosofie van Plato. Deze filosofie maakte deel uit van Michelangelo’s opvoeding. Zijn kunst is er als het ware van doordrongen. Maar verwijzingen naar Plato vinden wij via sporenonderzoek ook terug in de radix van Sam Altman, waar wij misschien niet onmiddellijk aan zouden denken.

2. Plato en Baltasar Gracián

Wat houdt de leer van Plato nu precies in? Kort samengevat verklaart Plato dat de zichtbare wereld – van massieve bergen tot ongrijpbare menselijke gevoelens - onvolmaakte afspiegelingen zijn van de Ideale Vormen (of Ideeën) van deze dingen die in het rijk van de geest bestaan. De menselijke ziel komt uit dit rijk van Ideeën en heeft er, hoe vaag ook, nog herinneringen aan. De ziel is zodoende noodzakelijkerwijs onvoldaan met het aardse, onvolmaakte bestaan. De dood stelt in staat naar dit rijk terug te keren mits de mens tijdens zijn leven het goede, het ware en het schone heeft nagestreefd. In verschillende stadia klimt de ziel op naar hogere niveaus zodat de deugdzame mens tenslotte de hoogste schoonheid vindt, de bron waaraan alle andere schoonheden ontspringen; de schepping zelf.

De Spaanse filosoof Baltasar Gracian (17de eeuw) maakt hier evenwel een kanttekening bij: “Niet iedereen vindt het tijdperk dat hij verdient. Sommige mensen zijn een betere eeuw waardig geweest. Want niet al het goede triomfeert; zelfs uitmuntend zijn is aan mode onderhevig.”

Mode wordt omschreven als een tijdelijk voorbijgaand, maar een op zeker tijdstip algemeen gevolgd sociaal en artistiek gebruik. Daarnaast lijkt mode een terugkerend fenomeen in de geschiedenis, letten wij op de markante gelijkenissen in maatschappelijke houding tussen de Renaissance en onze huidige tijd, zoals een enorme economische welvaart door buitenlandse handel, het overhand toenemen van materialisme en individualisme waardoor men gelooft dat alles mogelijk is. Vandaag vinden wij deze levenshouding terug in ons onbegrensd vertrouwen in technologie en de onwerkelijke rijkdom en macht die ‘The Magnificent Seven’ daardoor hebben vergaard. Zowel de vormgeving van het Platonisch idee evenals het geluk op het juiste moment te zijn geboren, zijn typerend voor Michelangelo en Sam Altman.

3. Jupiter in Waterman

Maar wat ontsloot bij hen de drang naar excellentie? Welke begeestering nam van hen bezit waardoor het publiek hun meesterschap bejubelde? Laten wij daarvoor dieper ingaan op hun radix. De oerbron van inspiratie, vorm van zingeving en expansiedrang (Jupiter) ligt bij beiden in Waterman. Hierdoor worden zij waterdragers voor hun omgeving, maar tegelijk ook heilig overtuigd van het grote gelijk van hun visies en ideeën.

Jupiter krijgt bovendien in beider horoscoop een bijzondere nadruk doordat hij ongeaspecteerd staat bij Michelangelo en in duet met Uranus bij Sam Altman. Een alles-of-niets houding, eigenwijs van geen wijken weten kan hieruit voortvloeien. De koppigheid van Michelangelo is wel gedocumenteerd.

Met Jupiter in huis 2 giet Michelangelo zijn visie van het Ideaal letterlijk in een vorm en drukt een ongeëvenaard talent uit waarvoor hij ook rijkelijk wordt beloond. Met Jupiter in huis 11 bekijkt Sam de maatschappij door zijn visionaire bril. Dit is een maatschappij die hij vrij en ongebonden wil zien dankzij de toepassingen van technologie. Michelangelo’s Ideaal wordt ingegeven door een eenheidsgevoel dat de mensheid overstijgt (Jupiter heer huis 12). Sam Altman wordt eerder gedreven door labo resultaten die wereldwijd enorme investeringen kunnen genereren (Jupiter heer 8 & 9). Zijn Jupiter-Uranus maakt verder een Jod figuur met zijn IC. Contacten met de uitgangen van een horoscoop zijn altijd belangrijk en zeker deze configuratie die, heel toepasselijk de 'vinger van God' wordt genoemd. Dit is een Eureka moment! Baanbrekende uitvindingen, gecombineerd met een intuïtief inzicht in netwerken, moeten hem een gevoel van veiligheid en geborgenheid gegeven hebben in een onvoorspelbare wereld waarover hij nu eindelijk controle kon uitoefenen. Een 'machine' geeft hem de veiligheid waaraan de thuis niet kon voldoen.

5. 1475: de basis van Girolano Savonarola’s invloedrijke carrière

In 1475 trad een zekere Girolano Savonarola (1452-1498) toe tot de orde der Dominicanen en zou als gevolg daarvan vanaf 1497 een grote politieke rol gaan spelen in het Firenze van de Medici. Savonarola is ‘een Middeleeuwer die de Renaissance verwierp’. Hij wordt omschreven als een demagoog, voorvechter van democratie, een genie, een gek en kleingeestig dweper. Na enkele woelige jaren werden tegen 1492 de eerste verkiezingen georganiseerd in Firenze die glansrijk werden gewonnen door de Volkspartij van Savonarola.

Maar zijn kruistocht tegen wereldse vreugden en ijdelheden werd alsmaar driester. En toen liep het allemaal mis, niet alleen voor Savonarola, maar ook voor Firenze. In 1498 werd hij ter dood veroordeeld door de burgers van Firenze die hem voordien hadden aanbeden, maar hem nu verantwoordelijk stelden voor hun uitzichtloze economische situatie. De werking van Pluto in de horoscopen van Savonarola en Sam Altman illustreert de cyclus van transformatie zó typisch voor deze planeet; van opbouw naar afbraak en omgekeerd. Dat maant aan tot voorzichtigheid en nederigheid.

6. Hoe het anders kan

Moet het dan in onze technologische tijd net zo aflopen als in Firenze destijds? Het kan, maar het kan ook heel anders zoals we lezen in de horoscoop van Michelangelo. Met diezelfde krachten aan de hemel, gaf Michelangelo gestalte aan een innerlijke harmonie die de Platonische ziel in zijn grootsheid weergeeft en beperkingen overstijgt.

Om de bovenaardse schoonheid, gevangen in steen, vrij te kunnen maken, leefde Michelangelo als een asceet (1) . Maar eenmaal het innerlijke beeld in de steen aanschouwd (3), kwam hij in een roes en verkeerde in hogere sferen (1),(3),(4). Hier is een man die met ijzeren wilskracht (1), gedrevenheid en uiterste zelfdiscipline van lichaam en geest de Absolute Schoonheid uit de dode materie bijtelt (Uranus-Neptunus in Schorpioen) .

7. Twee wijsvingers: de Sixtijnse kapel en AI

Na maanden plat op de rug bovenop een hoge stelling, schilderde Michelangelo ‘De Wereld van bij het ontstaan’ op de zoldering van de Sixtijnse kapel. Eén van de fragmenten vertoont het iconische beeld van twee wijsvingers die mekaar net niet aanraken tijdens de schepping van Adam. Een wereldberoemde symbolische voorstelling door een intuïtieve kunstenaar die aanvoelt dat de mens het moeilijke pad van zelfontwikkeling moet gaan vooraleer als schepper aan de Schepping deel te nemen en de vinger van God te kunnen/mogen aanraken (Jupiter) (2)+(6).

Dit staat in schril contrast tot de wijsvinger van AI die met kinderlijke almacht cadeautjes lijkt aan te wijzen in de wereld van Metaverse als tegenprestatie voor het simpele feit dat hij ‘mag’ bestaan. Het is niet het bestaansrecht maar het bewustwordingsproces dat ons dwingt rekenschap af te leggen en al onze daden te verantwoorden (2). Deze boodschap is afgebeeld op ‘Het Laatste Oordeel’. Centraal op het fresco staat Christus, omgeven door een zon, als rechter over de mensheid. Volgens de christelijke traditie oordeelt hij naar goed of kwaad en wordt de mens overeenkomstig naar de hemel of de hel gestuurd (2).

Volgens de leer van Plato schilderde Michelangelo Christus als het Licht (Zon) ten teken van zelfkennis in ieder van ons (3)+(4). Dit stelt ons in staat de eigen gedachten, gevoelens en daden te onderzoeken om vervolgens te onderscheiden in goed en kwaad (2). Op het enorme fresco plaatst Michelangelo naast de dynamische Christus een gesluierde figuur, gehuld in pastelkleuren (5). Zij is een moment van stilte dat de dramatiek van Het Laatste Oordeel sereen in haar opneemt (6). De Kerk claimt haar als de Heilige Maagd. Haar onopvallende aanwezigheid is echter net als de ziel (Anima), onbewust in ieder van ons, die koelte en bezinning brengt na de verzengende activiteit van de geest. Bezield verheft zij het leven zelf (Anima) tot kunstvorm; de renaissance van de mens door een bezielende wereld (6).

Voetnoten

• 'De wereld van Michelangelo 1476-1564', Robert Coughlan en de redactie van Time-Life boeken
• Paus Leo XIV: “Ook in onze tijd biedt de Kerk iedereen de rijkdom van haar sociale leer aan als antwoord op een NIEUWE INDUSTRIËLE REVOLUTIE. Hij doelde daarmee op de snelle ontwikkelingen rond AI, die één van de grootste uitdagingen van de komende jaren zouden vormen "voor de verdediging van menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en arbeid.”, HLN, Nieuws EVBT 10.05.2025. Bron ANP, BBC

Over auteur An Dubois

Met opleidingen in Oriëntalistiek, Theaterwetenschappen en Jungiaanse Psychoanalyse heeft An Dubois haar astrologische praktijkervaring op bijzondere wijze verdiept. Deze kruisbestuiving inspireerde haar als lokale politieke activiste om zich in te zetten voor het behoud en de restauratie van Kasteel Heers, de oprichting van het Landschapspark Haspengouw en de herontdekking van de religieuze erfkunst in haar regio.

Volgens An liggen verhalen over verleden, heden en toekomst in de sterren verankerd en weerspiegelen ze zich in de cultuur en natuur rondom ons. “Zo boven, zo beneden; geen kruin zonder wortels.” Diezelfde verbondenheid tussen mens, aarde en kosmos klinkt door in haar poëzie, die ze verwoordde in haar boek En de Zaaier zaait bij Maanlicht.