Moet je wel hard werken voor je geld? Een column van Nathalie Willems

Het probleem met die beladen uitspraak is dat deze stamt uit een tijd waarin het hard werken was om je brood te verdienen, in de zin van fysieke arbeid. Hoewel een deel van onze bevolking nog steeds allerlei vormen van fysieke arbeid verricht, hebben machines en verschillende automatiseringssystemen inmiddels veel van die taken overgenomen. Er zijn veel meer zachte beroepen bijgekomen, waarin fysieke arbeid nauwelijks een rol speelt. We zijn geëvolueerd van een landbouweconomie naar een industrieel tijdperk en nu naar een kenniseconomie, zoals men dat zegt.

Het industriële tijdperk heeft ervoor gezorgd dat alles sneller en efficiënter kon verlopen. Maar dat geloof in hard werken was toen al diep geworteld: 'Je moet hard werken voor je geld.' Deze mindset houdt de bevolking ook goed onder de duim, want vermoeide, hardwerkende mensen protesteren minder. Ze hebben geen tijd en ruimte om na te denken over alternatieven.

Die overtuiging is hardnekkig. Het heeft lang geduurd voordat ik het kon onderscheiden van de realiteit. Het vormt de basis voor verschillende varianten die me nog steeds dagelijks uit balans proberen te brengen: 'Je hebt niet genoeg gedaan', 'Je hebt niet genoeg gegeven', 'Je hebt niet genoeg uren effectief gewerkt', 'Je bent aan het lanterfanten', 'Neem je nu alweer een pauze, je hebt nauwelijks iets gedaan'... De stem die me vertelt dat ik niet genoeg 'doe' terwijl ik een webinar geef waarvoor ik maandenlang onderzoek heb gedaan en jarenlang heb getraind. De stem die na een coachsessie zegt: 'Was dat het?' of me na een training bestookt met de vraag of ik voldoende heb bijgedragen.

En het ergste van alles?
Op het moment dat ik die uitspraken als 'waar' aanneem, sluit ik me af. Mijn ondernemingszin en enthousiasme verminderen en mijn betrokkenheid zakt naar het nulpunt.